Ο ρόλος του γονέα στη ζωή του αθλητή
Θέλετε το παιδί σας να αποκομίσει μια θετική και ευχάριστη εμπειρία από τον αθλητισμό; Να αισθάνεται καλά με τον εαυτό του και να αναπτύξει μια υγιή κοινωνική ταυτότητα; Τότε η συνδρομή σας ως γονιός είναι κάτι παραπάνω από απαραίτητη! Η σχέση προπονητή-αθλητή- γονέα, είναι μια σχέση ιδιαίτερη κι εσείς παίζετε ένα σημαντικό ρόλο σε αυτή. Εάν κάνετε τη δουλειά σας σωστά, τότε το παιδί σας θα μάθει πιο γρήγορα, θα αποδίδει καλύτερα σε επίπεδο αθλητικό και όχι μόνο και θα αποκτήσει την αυτοπεποίθηση που χρειάζεται. Η αθλητική εμπειρία θα λειτουργήσει ως ένα θετικό μοντέλο για το παιδί και θα το βοηθήσει να αντιμετωπίσει τις δυσκολίες και τα εμπόδια που θα παρουσιαστούν κατά τη διάρκεια της ζωής του. Εάν όμως “χάσετε τη μπάλα”, τότε ο νεαρός αθλητής/ νεαρή αθλήτρια θα σταματήσει να μαθαίνει νέα πράγματα και ίσως τελικά να μισήσει το άθλημα που κάποτε αγαπούσε.

Επιπλέον, η μεταξύ σας σχέση θα κλονιστεί και τελικά η όλη αθλητική εμπειρία θα αφήσει πίσω της αισθήματα ματαιότητας και χαμηλή αυτοεκτίμηση. Ο γιος ή κόρη σας καθώς και ο προπονητής του αθλητή ή της ομάδας, σας χρειάζονται. Στη συνέχεια μπορείτε να δείτε μερικές συμβουλές που θα σας βοηθήσουν να ανταποκριθείτε στο ρόλο σας ως γονέας στη διαδικασία ανάπτυξης του παιδιού σας στον κόσμο του αθλητισμού.

Υπάρχει ΚΑΙ ο υγιής ανταγωνισμός.

Όταν ορίζεται με το σωστό τρόπο, ο ανταγωνισμός στον αθλητισμό μπορεί να δώσει στο νεαρό αθλητή/τρια πολλά και σημαντικά μαθήματα ζωής. Δώστε στο παιδί σας να καταλάβει πως ο αντίπαλος του δεν είναι εχθρός. Ο αντίπαλος θα πρέπει να αποτελεί παράδειγμα καθώς όσο καλύτερα αποδίδει ο αντίπαλος, τόσες περισσότερες πιθανότητες υπάρχουν για το παιδί σας να αποδώσει κι αυτό καλύτερα. Αθλητισμός σημαίνει να μαθαίνει κανείς να αντιμετωπίζει προκλήσεις, εμπόδια και να γίνεται όλο και καλύτερος. Όταν δεν υπάρχει ένας άξιος αντίπαλος στην άλλη μεριά του γηπέδου, τότε ποιο το νόημα ύπαρξης του αγώνα; Μη μαθαίνετε στα παιδιά σας να αντιμετωπίζουν τους αντιπάλους τους επιθετικά. Δε χρειάζεται να τους μισούν ή να θέλουν να τους “καταστρέψουν”. Μάθετε στα παιδιά σας να βλέπουν τον κάθε αντίπαλο ως μια νέα πρόκληση και ο στόχος τους είναι να τους ξεπεράσουν.
Ακόμα, ενθαρρύνετε τα παιδιά σας ώστε να ανταγωνίζονται τον ίδιο τους τον εαυτό. Ο απώτερος στόχος του αθλητισμού είναι η συνεχής βελτίωση της επίδοσης. Για τους επιτυχημένους αθλητές δεν υπάρχει “ταβάνι”. Δυστυχώς όμως το να κρίνει ένας γονιός την επίδοση του παιδιού του μόνο από το αποτέλεσμα, είτε μιλάμε για νίκη είτε για ήττα, είναι άδικο αλλά και ανακριβές ως μέτρο σύγκρισης. Νικητής είναι αυτός που δίνει τον καλύτερο του εαυτό κάθε φορά, ανεξάρτητα από το αποτέλεσμα ή την επίδοση του αντιπάλου. Τα παιδιά θα πρέπει να μαθαίνουν να ανταγωνίζονται τον “χθεσινό” εαυτό τους καθώς με αυτό τον τρόπο συγκεντρώνονται περισσότερο στο στόχο τους, είναι πιο ήρεμα, διασκεδάζουν και τελικά αποδίδουν καλύτερα.

Είστε ΓΟΝΕΙΣ όχι ΠΡΟΠΟΝΗΤΕΣ

Ναι, ο ρόλος σας στη σχέση προπονητής- αθλητής- γονιός είναι σημαντικός, δεν παύει όμως να είναι υποστηρικτικός. Η δουλειά σας είναι να είστε ο μεγαλύτερος οπαδός του παιδιού σας- χωρίς όρους. Αφήστε τους προπονητές να κάνουν τη δουλειά για την οποία πληρώνονται. Εσείς είναι απαραίτητο να παρέχετε στο νεαρό αθλητή/ αθλήτρια ενθάρρυνση, υποστήριξη, ενσυναίσθηση, μετακίνηση, χρήματα και κάθε άλλου είδους βοήθεια αλλά… μην κάνετε τους προπονητές. Ο ρόλος του γονέα είναι ξεκάθαρος και πιστέψτε με, το τελευταίο πράγμα που το παιδί σας έχει ανάγκη να ακούσει από σας, μετά από μια απογοητευτική αθλητική εμφάνιση, είναι το τι πήγε λάθος σε τεχνικό ή τακτικό επίπεδο. Τα παιδιά σας χρειάζονται γονείς που τα βοηθούν, τα στηρίζουν και τα αποδέχονται- όχι μάνατζερ. Γονιός και προπονητής θα πρέπει να δουλεύουν μαζί χωρίς να προσπαθεί ο ένας να «καπελώσει» τον άλλον έχοντας έναν κοινό στόχο ο οποίος αφορά την ανάπτυξη του παιδιού. Κάποιοι από εσάς ίσως να έχετε έρθει σε επαφή με περιστατικά γονέων που παρακολουθούν τους αγώνες των παιδιών τους και παρουσιάζουν μια πολύ άσχημη εικόνα από την κερκίδα… Φωνές, βωμολοχίες ακόμα και σωματική βία. Εικόνες και σκηνικά από τα οποία τα παιδία καλό θα ήταν να μένουν μακριά. Κάποια χρόνια πριν στα Σεπόλια, γονείς που παρακολουθούσαν τους αγώνες μπάσκετ των παιδιών τους πετούσαν μπανάνες μέσα στο γήπεδο βάζοντας στόχο ένα παιδί από τη Νιγηρία. Ναι, για το Γιάννη Αντετοκούμπο μιλάω. Μη γίνετε αυτός ο γονιός.
Ακόμα κι όταν παίζετε διπλό ρόλο, δηλαδή όταν είστε ο προπονητής του παιδιού σας, κρατήστε τα όρια ξεκάθαρα. Ό, τι σχετίζεται με τον αθλητισμό μένει στο γήπεδο και όλα τα υπόλοιπα που αφορούν την κοινωνική ζωή του παιδιού, καλό είναι να μένουν στο σπίτι. Δε χρειάζεται να απαγορεύσετε στην κόρη σας να βγει με τις φίλες της επειδή έχασε την προπόνηση της, ούτε να βάλετε το γιο να τρέξει 30 λεπτά επιπλέον στην προπόνηση επειδή πήρε κακό βαθμό στο διαγώνισμα των μαθηματικών.

Αθλητισμός= ΔΙΑΣΚΕΔΑΣΗ & ΨΥΧΑΓΩΓΙΑ
Σύμφωνα με τις έρευνες των Αθλητικών Ψυχολόγων, η βέλτιστη απόδοση των αθλητών (κυρίως στις νεαρές ηλικίες) σχετίζεται με τα ευχάριστα συναισθήματα που βιώνουν κατά τη διάρκεια της προπόνησης και του αγώνα. Με απλά λόγια, όσο πιο πολύ διασκεδάζει ένα παιδί που ασχολείται με τον αθλητισμό τόσο καλύτερα θα αποδώσει. Όταν τα παιδιά αρχίζουν να μην περνάνε καλά στις προπονήσεις, να βαριούνται και να βρίσκουν δικαιολογίες για να τις αποφύγουν, τότε θα πρέπει να αρχίσετε να ανησυχείτε. Όταν το άθλημα γίνεται υπερβολικά σοβαρό (όχι απαιτητικό), όταν ο ενθουσιασμός και η χαρά χάνεται, τότε οι αθλητές εξαντλούνται πνευματικά και η απόδοση τους μειώνεται έντονα. Βλέπετε, λοιπόν, πως τα παιδιά σας έχουν σταματήσει να απολαμβάνουν την εκάστοτε αθλητική δραστηριότητα; Αναρωτηθείτε:

• Τι συμβαίνει και το παιδί μου δε διασκεδάζει πια;
• Έχει συμβεί κάτι με τον προπονητή;
• Μήπως φταίει η πίεση;
• Μήπως έκανα εγώ κάτι;

Είπαμε πως πάντα υπάρχει χώρος για λίγη διασκέδαση και πως ακόμα και ο ανταγωνισμός μπορεί να είναι υγιής και στο κάτω κάτω να έχει πλάκα!
Τέλος και για να συνοψίσουμε, είναι απαραίτητο να αναρωτηθείτε και κάτι ακόμα σχετικά με την συμμετοχή του παιδιού σας στον αθλητισμό.

• Γιατί το παιδί σας ασχολείται με το εκάστοτε άθλημα; Το κάνει για τον εαυτό του ή για ΕΣΑΣ;
• Τα παιδιά σας αθλούνται για να μη σας απογοητεύσουν γνωρίζοντας πόσο σημαντικό είναι το άθλημα τους για ΕΣΑΣ;
• Τα παιδιά σας ασχολούνται με τον αθλητισμό με σκοπό να λάβουν κάποια επιβράβευση από ΕΣΑΣ;
• Οι στόχοι που θέλουν να επιτύχουν είναι δικοί ΤΟΥΣ ή δικοί ΣΑΣ;

Δυστυχώς εάν τα παιδιά σας αθλούνται για να σας ευχαριστήσουν ή για να πάρουν εκείνη τη νίκη που εσείς δεν καταφέρατε να πάρετε τότε κάτι δεν πάει καλά. Αργά ή γρήγορα κάτι θα στραβώσει και τελικά όλοι θα βγουν χαμένοι από αυτή την υπόθεση. Είναι απόλυτα φυσιολογικό να επιθυμείτε την επιτυχία και την πρόοδο του παιδιού σας. Όμως, αυτό δεν μπορεί να γίνει πραγματικότητα εάν τα πιέζετε να αποδώσουν βάσει των δικών σας προσδοκιών. Όταν οι νεαροί αθλητές/ τριες έχουν τους δικούς τους στόχους και λόγους για να ασχοληθούν με κάποιο άθλημα τότε αυξάνονται και τα εσωτερικά του κίνητρα αλλά και οι πιθανότητες τους να επιτύχουν.

Ελεάνα Κοκκίνη
Ψυχολόγος- Ψυχοθεραπεύτρια
MSc Sport and Exercise Psychology
Mental Training Coach

Πηγές:
• www.competitiveadvantage.com
• Parents/Coaches Guides by Dr. Alan Goldberg
• Getting Parents to Work with, NOT Against You! by Dr. Alan Goldberg