Γιατί συνεχίζουμε να αδιαφορούμε για την Ψυχολογία των Αθλητών;

Τα τελευταία χρόνια ερχόμαστε σε επαφή, όλο και πιο συχνά, με ειδήσεις που αφορούν αθλητές ή αθλήτριες που αποσύρονται από μεγάλες διοργανώσεις και τουρνουά με σκοπό να αφιερώσουν χρόνο στην ψυχική τους υγεία. Οι απόψεις σχετικά με τέτοιες αποφάσεις είναι πολλές και διαφέρουν μεταξύ τους όμως έχουμε προσπαθήσει στα αλήθεια να διαβάσουμε πίσω από τις γραμμές και να αντιληφθούμε το μέγεθος του προβλήματος που καλούμαστε να αντιμετωπίσουμε;

Γνωρίζουμε πως στον αθλητισμό η Ψυχολογία του αθλητή ή της αθλήτριας είναι το παν. Όλοι το λέμε μεταξύ μας! Βλέπουμε ομάδες που προπονούνται καθημερινά αλλά δεν αποδίδουν τη μέρα του αγώνα… Παιδιά που δεν έχουν κίνητρα και αυτοπεποίθηση και εγκαταλείπουν το χώρο του αθλητισμού νωρίς… Αθλητές και αθλήτριες που δεν έχουν ξεκάθαρους στόχους και στήριξη…

Τι συμβαίνει άραγε;

Η Ελλάδα είχε και έχει ικανότατους αθλητές και αθλήτριες. Μήπως όμως ήρθε η ώρα να ενημερωθούμε για κάποιες καινούριες ιδέες στο χώρο αυτό και να στοχεύσουμε στην εξάσκηση τω ικανοτήτων εκείνων που δεν αφορούν μόνο το σώμα αλλά και το μυαλό των αθλητών μας ώστε να πετύχουμε την πολυπόθητη «μέγιστη απόδοση»;

Τα τελευταία περίπου 50 χρόνια η ακαδημαϊκή κοινότητα καθώς και το ευρύτερο κοινό στο χώρο του αθλητισμού έχει έρθει σε επαφή με ένα νέο τομέα της επιστήμης της Ψυχολογίας που ονομάζεται Αθλητική Ψυχολογία. Οι Αθλητικοί Ψυχολόγοι μελετούν τα κίνητρα, την προσωπικότητα, το ευ ζην, τις σκέψεις, τα συναισθήματα και τις συμπεριφορές των αθλητών, τη δυναμική των ομάδων καθώς και άλλες διαστάσεις σχετικά με τη συμμετοχή των ανθρώπων στον αθλητισμό και γενικά τη φυσική άσκηση. Στις μέρες μας, οι μοντέρνοι Αθλητικοί Ψυχολόγοι διδάσκουν, διενεργούν επιστημονικές έρευνες και δρουν ενεργά δουλεύοντας στο πλευρό αθλητών/τριών, προπονητών και ασκουμένων προκείμενου να τους βοηθήσουν να βελτιώσουν την απόδοση τους και να ενισχύσουν την ποιότητα της εμπειρίας που προσφέρει ο αθλητισμός και η άσκηση.

Η Αθλητική Ψυχολογία έχει ως βασικό στόχο της, την ανάπτυξη πνευματικής και ψυχολογικής διάστασης των αθλητών/τριών καθώς και την ενδυνάμωση πνευματικής τους ετοιμότητας και δύναμης, ώστε να αξιοποιηθούν στο μέγιστο δυνατό βαθμό οι ικανότητές τους. Η Αθλητική Ψυχολογία ασχολείται με τους ψυχολογικούς και πνευματικούς παράγοντες που επηρεάζουν τη συμμετοχή και την απόδοση στα οργανωμένα σπορ και την άσκηση ακόμα και σε ερασιτεχνικά επίπεδα, τα αποτελέσματα της ενασχόλησης με τον αθλητισμό σε ψυχολογικό επίπεδο ενώ αναλαμβάνουν το σχεδιασμό προγραμμάτων και παρεμβάσεων που μπορούν να ενισχύσουν την απόδοση, τη συμμετοχή και την προσωπική ανάπτυξη των αθλητών/τριών. Η Αθλητική Ψυχολογία πλέον έχει βγει από τα εργαστήρια και τις πανεπιστημιακές αίθουσες και κερδίζει συνεχώς έδαφος στον αθλητικό χώρο κάτι που αποδεικνύεται από τον όλο και αυξανόμενο αριθμό των προπονητών και αθλητών/τριών που αναζητούν τους επαγγελματίες του χώρου και συμμετέχουν σε προγράμματα Αθλητικής Ψυχολογίας προκειμένου:

• να μάθουν πως να διαχειρίζονται το έντονο στρες του ανταγωνισμού
• να μάθουν να ελέγχουν τη συγκέντρωση τους
• να βελτιώσουν την αυτοπεποίθηση τους
• να μεγιστοποιήσουν την απόδοση τους
• να εξασκηθούν στην τοποθέτηση στόχων
• να μάθουν πώς να ρυθμίζουν τα συναισθήματα τους
• να εκπαιδευτούν πάνω στην επίλυση συγκρούσεων
• να μάθουν πώς να παίρνουν λειτουργικές αποφάσεις
• να μάθουν πως να αντιμετωπίζουν το φόβο της αποτυχίας
• να αναπτύξουν μεγαλύτερη αντοχή στη  ματαίωση
• να αυξήσουν τις επικοινωνιακές τους ικανότητες και την αρμονία μέσα στην ομάδα
• να εκπαιδευτούν στην ψυχολογική επαναφορά μετά από κάποιο τραυματισμό

Μια βασική διαφορά της Αθλητικής Ψυχολογίας από άλλους τομείς έγκειται στο γεγονός πως το αντικείμενο της δεν εστιάζει στη “θεραπεία”.  Υπάρχει η λανθασμένη άποψη πως για να απευθυνθεί ένας αθλητής/τρια σε αθλητικό ψυχολόγο, πρέπει να έχει κάποιο “πρόβλημα”, να είναι “ασταθής” ή να αναζητά “θεραπεία”. Η αλήθεια όμως δεν είναι αυτή. Η Αθλητική Ψυχολογία είναι μια ενισχυτική διαδικασία που στοχεύει  στην εκπαίδευση του αθλητή/τριας ώστε να μπορέσει να γίνει πνευματικά πιο δυνατός/ή δίνοντας του/της τη δυνατότητα να αντιληφθεί τα επιμέρους στοιχεία της προσωπικότητας του/της και τον προσωπικό τρόπο αντιμετώπισης των καταστάσεων, γνωρίζοντας με αυτό τον τρόπο τον εαυτό του/της καλύτερα. Πρόκειται για μια ολιστική προσέγγιση του αθλητισμού όπου σώμα και νους αλληλεπιδρούν. Ο Αθλητικός Ψυχολόγος βοηθά τον αθλητή/τρια να «σκεφτεί με τους μύες του» και να πετύχει το μέγιστο δυνατό ανάλογα με το άθλημα και το αγωνιστικό του/της επίπεδο. Οι αθλητές/τριες γίνονται αυτόνομοι/ες και κατανοούν τον τρόπο της πνευματικής τους λειτουργίας  προσπαθώντας ενεργά να επιτύχουν την απόδοση που είναι ανάλογη των δυνατοτήτων τους ενώ μαθαίνουν να αντιμετωπίζουν καταστάσεις και στην καθημερινή τους ζωή, το σχολείο, τη σχέση με τους συνομηλίκους τους και τις οικογένειές τους.

Στη χώρα μας υπάρχουν Αθλητικοί Ψυχολόγοι που καθημερινά παλεύουν για να προωθήσουν αυτές τις ιδέες και να ενημερώσουν το κοινό για τα οφέλη της επιστήμης στο αθλητισμό. Συναντούν, όμως, πόρτες κλειστές και αδιαφορία. Η ερώτηση, λοιπόν, είναι… Γιατί συνεχίζουμε να αδιαφορούμε για την Ψυχολογία των αθλητών ενώ υπάρχουν τα μέσα και οι άνθρωποι που μπορούν να συμβάλλουν στη βελτίωση της;

 

Ελεάνα Κοκκίνη

Ψυχολόγος- Ψυχοθεραπεύτρια

MSc Sport and Exercise Psychology

Mental Training Coach